Chuyên gia: Gói hỗ trợ mới nên hướng tới lao động phi chính thức

Chuyên gia: Gói hỗ trợ mới nên hướng tới lao động phi chính thức

Vietstock – Chuyên gia: Gói hỗ trợ mới nên hướng tới lao động phi chính thức

Những chuyên gia góp ý gói hỗ trợ mới vẫn nên đặt trọng tâm vào người lao động, nhất là khu vực phi chính thức, song thủ tục cần đơn giản hơn.

Chính phủ đang giao Bộ Lao động Thương binh và Xã hội khẩn trương tiếp thu ý kiến bộ ngành, hoàn thiện dự thảo nghị quyết về chính sách hỗ trợ cho người lao động và nhà hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Giả dụ được thông qua, đây sẽ là lần thứ hai nhà nước tung gói an sinh, sau gói 62.000 tỷ đồng.

Hồi tháng 8/2020, Bộ Lao động Thương binh Xã hội từng đề xuất thêm một gói 18.000 tỷ tập trung vào lao động mất việc đang thuê nhà, nhà hàng nhỏ, siêu nhỏ, song chưa có kết quả.

Sắp đây, gói hỗ trợ lần hai được dự kiến tổng kinh phí trên 27.580 tỷ đồng, tuy nhiên, đang trong quá trình hoàn thiện nên thông tin chi tiết chưa được công bố.

Theo dự thảo ban đầu, những nhóm chính sách sẽ hướng vào giảm mức đóng Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp trong 12 tháng để nhà hàng có thêm kinh phí phòng chống dịch bệnh; tạm giới hạn đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất; đào tạo tăng lên tay nghề cho lao động; hỗ trợ lao động tạm hoãn hợp đồng, nghỉ việc ko lương; lao động bị chấm dứt hợp đồng ko đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp; hộ buôn bán cá thể và em bé bị ảnh hưởng bởi dịch…

Đánh giá sau hơn một năm triển khai những gói hỗ trợ và đưa ra khuyến nghị cho gói mới, nhiều ý kiến trong Ủy ban Kinh tế của Quốc hội hôm 15/6 cho rằng một số chính sách thời gian qua chưa thực sự tiếp cận được người dân, nhà hàng dễ bị tổn thương vì dịch. Gói vay ko lãi suất 16.000 tỷ hỗ trợ cho nhà hàng trả lương, chỉ có 245 đơn vị tiếp cận được sở hữu số tiền 42 tỷ đồng, chiếm 0,26%; gói hỗ trợ qua chính sách tạm giới hạn đóng Quỹ hưu trí, tử tuất mới giải ngân được 12%…

Theo Ủy ban, Chính phủ cần có đánh giá toàn diện những chính sách hỗ trợ và đưa ra dự đoán, kịch bản sở hữu những đề xuất ưng ý để gói hỗ trợ lần hai hiệu quả hơn.

Đây cũng là ý kiến chung của nhiều chuyên gia. Ông Phạm Minh Huân, nguyên Thứ trưởng Lao động Thương binh Xã hội, nói sắp xếp thứ tự ưu tiên của những chính sách hỗ trợ lần này nên là khu vực phi chính thức; tiếp tới là công nhân mất việc, làm cầm chừng, giảm sút thu nhập, đặc biệt trong vùng bí quyết ly, giãn bí quyết xã hội.

Ông Huân phân tích, kết quả giải ngân gói 62.000 tỷ đồng cho thấy hướng nhiều tới nhóm chính sách xã hội gồm hộ nghèo, cận nghèo, người có công, người nhận bảo trợ (83% người được hỗ trợ thuộc 4 nhóm này), còn sở hữu số lao động khu vực phi chính thức và chính thức bị mất việc, giãn việc thì sự hỗ trợ “chưa thực sự thấm vào đâu”.

Trong hai đợt dịch từ đầu năm 2021 tới nay, những địa phương dù giãn bí quyết hay ko đã tạm ngừng buôn bán nhiều dịch vụ, cấm tập trung đông người; quán xá vì thế vắng vẻ, hàng rong hầu như đã “biến mất” khỏi nhiều nơi ở vỉa hè đô thị. Hỗ trợ khẩn cấp cho nhóm này, ngoại trừ an sinh còn liên quan tới những tiềm ẩn an ninh xã hội lúc họ bị mất thu nhập kéo dài.

Theo chuyên gia chính sách công Nguyễn Quang Đồng, cách hỗ trợ nhanh nhất là rút gọn thủ tục và ứng dụng kỹ thuật thông tin trong đăng ký, chia nhóm, đối chiếu dữ liệu để chống gian lận. Chính phủ có thể lập ra một cổng thông tin, hướng dẫn chi tiết để người lao động cần hỗ trợ đăng ký. Mỗi nhóm có tiêu chí riêng chứ ko áp dụng công thức chung cho hầu hết.

Nhóm buôn bán dịch vụ theo hộ gia đình có cửa hàng cố định như quán cà phê, quán ăn dùng lao động nên nghỉ việc trong thời gian giãn bí quyết hoặc bí quyết ly xã hội sẽ có thông tin, số liệu đăng kí sở hữu cơ quan chức năng tại địa phương. Nhà nước có thể dùng dữ liệu của ngành thuế, chính quyền phường… để rà soát ai là người chịu ảnh hưởng.

Nhóm lái xe hợp đồng, giáo viên mầm non tư thục, có thể hướng dẫn chủ dùng lao động lập danh sách trước lúc đăng kí thông tin. Nhóm này có thể chứng minh lịch sử làm việc bằng hợp đồng hoặc thỏa thuận sở hữu chủ dùng lao động, kê khai bằng tiền mặt hay trả lương qua ngân hàng. “Có thể dùng thông tin này để chứng minh công việc việc bị ảnh hưởng, mất thu nhập do dịch bệnh ra sao nhưng nên cam kết bảo mật cho người lao động”, ông Đồng nói.

Nhóm lao động phi chính thức di cư từ địa phương lên thành phố lớn hoặc vận động thường xuyên giữa những nơi, vẫn cần sự xác nhận của chính quyền tại nơi thường trú, nơi tạm trú và hỗ trợ của kỹ thuật thông tin để nhập dữ liệu rà soát, đối soát.

“Giả dụ vẫn làm thủ công sở hữu hệ thống giấy tờ xác nhận của bộ ngành thì mất thời gian, dễ lỡ thời điểm cần hỗ trợ”, ông Đồng nhìn nhận.

Gói an sinh 62.000 tỷ đồng từng đưa nhóm hàng rong vào hỗ trợ, song nhiều địa phương trong quá trình xét duyệt lúng túng vì cho rằng nhóm này vi phạm trật tự, văn minh đô thị. Những chuyên gia cho rằng hỗ trợ khẩn cấp thì ko nên lấy tiêu chí vi phạm để loại bỏ họ ra khỏi mạng lưới an sinh xã hội thời điểm này. Bộ Lao động Thương binh Xã hội nên có hướng dẫn cụ thể, kiểm tra thường xuyên những địa phương trong quá trình thực hiện, ko nên để khúc mắc tái diễn như gói trước.

Những chuyên gia cũng nhìn nhận gói chính sách hỗ trợ nên tùy biến theo từng địa phương. Những tỉnh chủ động lập danh sách từng nhóm lao động bị ảnh hưởng nhiều nhất rồi báo cáo lên Chính phủ để đề xuất chính sách, “đồng nghĩa sở hữu việc từ thực tiễn đi lên chứ ko nên tự trên đi xuống”.

Nguyên Thứ trưởng Phạm Minh Huân nhấn mạnh vẫn nên ưu tiên vaccine cho người lao động, tạo miễn dịch để cung cấp, sinh hoạt bình thường. Covid-19 ko biết bao giờ chấm dứt, ko thể mỗi đợt bùng phát lại tung ra gói hỗ trợ, trong lúc dịch vẫn đe dọa công việc, tính mạng của cùng đồng. “Vaccine quan trọng hơn là triển khai cứu trợ sở hữu muôn vàn thủ tục phức tạp”, ông Huân nói.

Hồng Chiêu